ՄԵՐ ԱՇԽԱՏԱՆՔԸ ՀԱՅԱՍՏԱՆՈՒՄ

Ապացուցելով, որ ՀԲԸՄ-ն մարդասիրական ծրագրերում արժեքավոր գործընկեր է, խորհրդային իշխանությունները ՀԲԸՄ-ին հողամասեր տրամադրեցին Եղվարդում և Դալմայում տնտեսություններ և գյուղատնտեսական դպրոցներ կառուցելու համար: Ամենահավակնոտ ծրագիրն անշուշտ Երևանի մոտակայքում Նուբարաշեն ավանի հիմնումն էր՝ Պողոս Նուբար փաշայի մտահղացմամբ ու Ալեքսանդր Թամանյանի նախագծմամբ, որով այնտեղ էին բնակվելու արտասահմանից ներգաղթածները: Նուբարաշենի հողատարածքների ոռոգման, բնակելի տների ու գործարանների, դպրոցի, հիվանդանոցի ու թատերաշենքի կառուցման աշխատանքներն սկսվեցին 1931 թ.: Մինչև 1936 թ. ՀԲԸՄ-ն նախագծում արդեն ներդրել էր 417,000 ԱՄՆ դոլար, սակայն ստալինյան բռնությունների պատճառով ստիպված ընդհատեց ծրագրի ֆինանսավորումը։

ՀԲԸՄ-ի 25-ամյակի և Խ. Հայաստանի 10-ամյակի առիթով ՀԲԸՄ-ի տրամադրած միջոցներով Երևանի Աբովյան փողոցում կառուցվեց Բարեգործական տունը: Այդ շենքում են ապրել համալսարանի դասախոսներ և անվանի մտավորականներ: Այդ շենքում էր գործում նաև ՀԲԸՄ ներկայացուցչությունը՝ առաջին նման ներկայությունը հայրենիքում։

Բնակչության կենցաղի բարելավման ու ազգային ժառանգության պահպանման նպատակով ՀԲԸՄ-ն շարունակաբար աջակցել է կրթական նախաձեռնություններին: Մելքոնյան հիմնադրամի միջոցներով լույս են տեսել անվանի հայագետների, լեզվաբանների, հնագետների ու պատմաբանների աշխատություններն ու գիտական ուսումնասիրությունները: Երևանի պետական համալսարանի համար ձեռք են բերվել ժամանակակից սարքավորումներ: Աջակցություն է ցուցաբերվել նաև Հայկական մանկավարժական համալսարանին։

1939 թ. ՀԲԸՄ-ն աջակցել է Մատենադարանի՝ Սուրբ Էջմիածնից Երևան տեղափոխվելու ու Հանրային գրադարանի շենքում տեղավորվելու գործին ։

ՀԲԸՄ-ն նույնպես ենթարկվեց ստալինյան բռնաճնշումների: 1938թ. հուլիսին ձերբակալվեց ու դաժանորեն մահապատժի ենթարկվեց ՀԲԸՄ Հայաստանի ծրագրերի գործավար-տնօրեն Հայկազ Գարակյոզյանը: Սա հստակ ուղերձ էր ՀԲԸՄ-ի ղեկավարությանը, որ նրանց ներկայությունն ու գործունեությունը այլևս ողջունելի չեն:

Երկրորդ Աշխարհամարտի օրերին, ՀԲԸՄ-ն, հատկապես նրա ԱՄՆ-ի մասնաճյուղերը, զորաշարժի ենթարկվեցին տարբեր երկրներում ու մայրցամաքներում՝ «Պատերազմի հայ աղետյալների օգնության» ծրագրի շրջանակներում դրամահավաք-արշավներ կազմակերպելու: Երևանի նկատմամբ Խորհրդային ղեկավարության այն ժամանակվա դրական վերաբերմունքը ՀԲԸՄ-ին խրախուսեց կյանքի կոչելու օգնության նոր ծրագրեր: Աշխատելով Նյու Յորքում Խորհրդային Միության հյուպատոսության հետ, միությունը դրամական միջոցներ տրամադրեց Երևանի պետական համալսարանին, Դարուհի Հակոբյան ծննդատանը և այլ ծրագրերի համար:

Երկրորդ Աշխարհամարտից հետո ԽՍՀՄ-ը կարիք ուներ համալրելու իր աշխատուժը, որով դիմեց սփյուռքյան կազմակերպություններին, այդ թվում ՀԲԸՄ-ին, խրախուսելու աշխարհասփյուռ հայերի հայրենադարձությունը Խ. Հայաստան: ՀԲԸՄ-ն, հավատալով հայերին իրենց հայրենիքում ընդունելու մասին Խորհրդային Միության տված խոստումներին, ինչպես նաև այն նշաններին, որ ԽՍՀՄ-ն ամուր կանգնած է Թուրքիայի դեմ, միացավ այդ ջանքերին և ինքնուրույն հավաքեց ավելի քան 1 միլիոն դոլար՝ ի նպաստ 100,000 հայերի հայրենադարձությանը: Խաբվելով խորհրդային քարոզչության կողմից, հայրենադարձները, ցավոք, կանգնեցին սննդեղենի, բնակարանների և աշխատատեղերի խնդրի առաջ, ինչը բոլորովին նման չէր իրենց խոստացված դրախտին:

Իր հիմնադրումից ի վեր ՀԲԸՄ-ն մշտապես աջակցել է Հայ Առաքելական Եկեղեցուն, գիտակցելով, որ հայ եկեղեցին հայ ազգային ինքնության հենասյունն է՝ համայնքային թէ համահայկական առումներով: Հայ եկեղեցու հետ հարաբերություններում ջրբաժան պահը եղավ 1960 թ., երբ Ն.Ս.Օ.Տ.Տ. Վազգեն Ա Ամենայն Հայոց Կաթողիկոսն այցելեց Նյու Յորք, որտեղ նա առաջին անգամ հանդիպեց ՀԲԸՄ նախագահ Ալեք Մանուկյանին: Այդ հանդիպումից հետո առավել սերտ կապեր հաստատվեցին ՀԲԸՄ-ի և Ս. Էջմիածնի միջև, ինչը հանգեցրեց լայն համագործակցության: Ի թիվս բազմաթիվ հաջողված ծրագրերի, ՀԲԸՄ-ն հովանավորեց հայկական ճարտարապետական ​​հուշարձանների վերականգնումը Խ. Հայաստանում, որոնց թվում էին Սանահինի և Հաղբատի վանքերը:

Ընդգծելով հայկական եկեղեցու մշակութային ժառանգության պահպանման կարևորությունը, ՀԲԸՄ նախագահ Ալեք Մանուկյանը 1982 թ. հովանավորեց Սուրբ Էջմիածնի թանգարանի կառուցումը, որն այժմ հայտնի է որպես Ալեք և Մարի Մանուկյան գանձատուն:

Գանձատան սրահներում ցուցադրվում են բազմաթիվ արժեքավոր եկեղեցական արվեստի նմուշներ, հին հայկական գորգեր, խեցեղեն, ձեռագրեր, մանրանկարչություն, եկեղեցական զգեստներ և այլն։ Ամենաուշագրավը Սուրբ Գեղարդի սրբազան մասունքն է, որով խոցվել է Հիսուս Քրիստոսը Խաչելության ժամանակ: Գեղարդը Թադեոս Առաքյալի կողմից բերվել է Հայաստան սկզբում պահվելով Գեղարդավանքում:

1988թ. դեկտեմբերին Հայաստանում տեղի ունեցած ավերիչ երկրաշարժից հետո ՀԲԸՄ-ն անհապաղ քայլեր ձեռնարկեց հսկայական միջազգային օգնության ապահովման ուղղությամբ: Բազում կյանքեր փրկող արտակարգ իրավիճակների կարևորագույն այդ ջանքերը վերահսկվում էր ՀԲԸՄ-ի ղեկավարության կողմից՝ այն ժամանակվա փոխնախագահ Լուիզա Մանուկյան Սիմոնի առաջնորդությամբ: Աղետից երեք օր անց արդեն ՀԲԸՄ-ն հագուստեղեն, պարեն, դեղորայք և կենսական այլ  անհրաժեշտ ապրանքներ առաքեց Հայաստան: Կազմակերպվեց նաև աղետից տուժածների բուժում Միացյալ Նահանգներում, միաժամանկ նույն նպատակով արտերկրից Հայաստան ուղարկվեցին մասնագետներ: 1991-ի վերջերին ՀԲԸՄ-ն հանգանակել էր ավելի քան 10 միլիոն դոլար՝ ի նպաստ երկրաշարժից տուժածների օգնության:

ՀԲԸՄ-ն նաև Գյումրիում հիմնեց 10,000 տոննա տարողությամբ սառցարան- մթերանոցը:

ՀԲԸՄ-ի ներկայությունն այնքան օգտակար և ողջունելի էր խորհրդային կառավարության կողմից, որ 1989 թ. տիկին Լուիզ Սիմոնը բանակցեց Երևանում ՀԲԸՄ-ի մշտական ​​ներկայացուցչություն հիմնելու շուրջ: 1937 թ. հետո ավելի քան 50 տարի անց՝ 1991թ., ՀԲԸՄ-ն վերաբացեց իր ներկայացուցչական գրասենյակը Հայաստանում: Հայաստանի կառավարությունը կողմից այն վավերացվեց 1992թ.:

Ավերիչ երկրաշարժից հետո ՀԲԸՄ-ն Գյումրիում իրականացրեց բազմաթիվ մարդասիրական և շինարարական ծրագրեր, այդ թվում Սուրբ Հակոբ եկեղեցու վերանորոգումը (2002թ.), Գյումրու արվեստի ակադեմիայի հիմնումը (1997թ.): Այստեղ են գտնվում Կինոյի և թատրոնի պետական ​​ինստիտուտը և Երևանի Կոմիտասի անվան պետական ​​կոնսերվատորիայի և Երևանի գեղարվեստի ակադեմիայի Գյումրու մասնաճյուղերը։ ՀԲԸՄ-ն վերակառուցել է նաև Գյումրիի հաշմանդամություն ունեցող երեխաների հ. 3 և Լորդ Բայրոնի դպրոցները:

Թեև անկախության առաջին օրերը ոգևորիչ և հուսադրիչ էին, իրականությունը սակայն բավականին մռայլ էր՝ նավթի, սննդեղենի ու մատակարարումների պակասի պատճառով: 1990 թ. Հայաստանը գործնականում կտրված էր մնացած աշխարհից՝ չունենալով ժամանակակից հաղորդակցության միջոցներ: Հայաստանի կառավարությունն ուներ մեկ հեռագիր և մի քանի ֆաքս, որոնք հազիվ էին աշխատում՝ հնացած հեռախոսային ցանցի պատճառով: ՀԲԸՄ-ն տրամադրեց արբանյակային հեռախոսներ, 7 ժամանակակից տելեքս մեքենաներ և 24 համակարգիչներ (1992 թ.):

ՀԲԸՄ-ի բարերարները նաև մեծ դեր են խաղացել «Հայաստան» համահայկական հիմնադրամի կազմակերպած «Տաք ձմեռ» ծրագրում, որով սննդամթերք էր բաժանվում Հայաստանում և Արցախում, ինչպես նաև վառելանյութ ձեռք բերվում Իրանից: Ի հավելումն այս ջանքերին, Մատենադարանի արխիվների պահպանումն ապահովելու նպատակով ՀԲԸՄ-ն մինչև 2000 թ. ֆինանսական միջոցներ է տրամադրել վառելանյութ, օդորակման և անվտանգության համակարգեր ձեռք բերելու, ինչպես նաև աշխատակիցների աշխատավարձերը վճարելու համար:

Հայաստանում մշակութային հաստատությունների պահպանությանն ուղղված ջանքերի շրջանակներում, ի թիվս այլոց, ՀԲԸՄ-ն նաև մեծ ներդրում է ունեցել Հայաստանի ֆիլհարմոնիկ նվագախմբի գործունեության ապահովման, Գյումրու արվեստների ակադեմիայի ստեղծման, Գյումրու երգչախմբային համույթի, իսկ ավելի ուշ՝ Ստեփանակերտի կամերային նվագախմբի հիմնադրման գործում: ՀԲԸՄ-ն սարքավորումներ և աշխատավարձ է տրամադրել Հայաստանի գիտությունների ակադեմիայի տպարանի համար։

Հայաստանի անկախացումից հետո ՀԲԸՄ-ի գործունեության շրջանակը Հայաստանում կտրուկ ընդլայնվեց՝ ընդգրկելով երկրի սոցիալական ու տնտեսական արդիականացման ոլորտներ: Մեկ տարի առաջ արդեն հիմնվել էր ՀԲԸՄ Երևանի գրասենյակը: ՀԲԸՄ նախագահ Լուիզ Մանուկյան Սիմոնի ղեկավարությամբ բազմաթիվ կարևոր ձեռքբերումների թվում էր 1991 թ. Հայաստանի ամերիկյան համալսարանի հիմնադրումը, որը ԱՄՆ-ի կողմից հավատարմագրված առաջին հաստատությունն էր նախկին Խորհրդային Միությունում: Ակտիվ մշակութային կյանքի զարգացմանը նվիրված նախագծերը նույնպես կազմեցին կազմակերպության ջանքերի զգալի մասը: Առանձին արվեստագետների, թատերական խմբերի և երաժշտական համույթների, մասնավորապես՝ Հայաստանի ֆիլհարմոնիկ նվագախմբի հովանավորումը օգնեցին նորանկած երկրում ստեղծել բնականոն վիճակի զգացում, հակառակ անկայունության ու քաղաքական ցնցումներին:

Հայաստանի անկախացումից հետո ՀԲԸՄ-ի գործունեության շրջանակը Հայաստանում կտրուկ ընդլայնվեց՝ երկրի սոցիալական և տնտեսական արդիականացման նպատակով: Մեկ տարի առաջ Երևանում հիմնված գրասենյակի սկզբնական նպատակն էր վաղ անկախության ժամանակաշրջանում երկիրը ապահովել անհրաժեշտ ռեսուրսներով: ՀԲԸՄ նախագահ Լուիզ Մանուկյան Սիմոնի ղեկավարությամբ բազմաթիվ կարևոր ձեռքբերումների թվում էր 1991 թ. Հայաստանի ամերիկյան համալսարանի հիմնադրումը, որը ԱՄՆ-ի կողմից հավատարմագրված առաջին հաստատությունն էր նախկին Խ. Միությունում: Ակտիվ մշակութային կյանքի զարգացմանը նվիրված նախագծերը նույնպես կազմեցին կազմակերպության ջանքերի զգալի մասը: Առանձին ավեստագետների, թատերական խմբերի և երաժշտական համույթների, մասնավորապես՝ Հայաստանի ֆիլհարմոնիկ նվագախմբի հովանավորումները, հակառակ անկայունության ու քաղաքական ցնցումներին, օգնեցին նորանկախ երկրում ստեղծել բնականոն վիճակի զգացում:

Անկախության առաջին օրերին հստակ անհրաժեշտություն էր զգացվում աջակցելու սոցիալական ուղղության այնպիսի ծրագրերի, որոնք երիտասարդ կառավարությունն ի վիճակի չէր հոգալու: ՀԲԸՄ-ն Մայր Աթոռ Սուրբ Էջմիածնի հետ համատեղ հիմնադրեց երեք մանկական կենտրոններ՝ Երևանի Մալաթիայի, Նորքի և Արաբկիրի համայնքներում: Այդ կենտրոններին կից գործող ճաշարաններում տաք կերակուր է մատուցվում տարեցներին ու ցածր եկամուտ ունեցող թոշակառուներին, իսկ 5 տարեկանից բարձր երեխաների համար կազմակերպվում են արտադպրոցական ուսուցման տարաբնույթ ծրագրեր: Մանկական կենտրոնները շարունակում են ոգեշնչող ուսուցում ապահովել երիտասարդներին նույնիսկ այսօր՝ տարիների ընթացքում ծառայելով տասնյակ հազարավորների:

ՀԲԸՄ-ի ղեկավարությունն ու բարերարները, ի վերջո կարողանալով ազատ հայրենիքում ուղղակիորեն աջակցելու հայ եկեղեցուն, եռանդով նվիրվեցին Եկեղեցու բարգավաճման գործին: Ամենավաղ ծրագրերից մեկը 1993 թ. Վազգենյան հոգևոր դպրանոցի հիմնումն էր, որն անվանակոչվել է ի պատիվ Երջանկահիշատակ Ամենայն Հայոց Կաթողիկոսի Վազգեն Ա.-ի: Գտնվելով Սևանա լճի մերձակայքի գեղատեսիլ վայրում, դպրանոցը ապահովում է լիարժեք կրթություն նոր հոգևորականների համար, որոնք ուսոման ավարտին հոգևոր ծառայություն են մատուցում հայրենիքում ու սփյուռքյան թեմերի ծխերում:

Բացի դպրանոցից, ՀԲԸՄ-ի բարերարները շարունակաբար հովանավորել են գլխավոր եկեղեցիների վերականգնումն ու կառուցումը: Նշանավոր ներդրումներից են՝ Երևանի Սուրբ Գրիգոր Լուսավորիչ տաճարը (2001թ.), Սուրբ Երրորդություն (2003թ.) և Վանաձորի Սուրբ Գրիգոր Նարեկ եկեղեցիները (2005թ.): ՀԲԸՄ-ի բարերարները հովանավոում են նաև Մայր Աթոռ Ս. Էջմիածնի Մոմավառության սրահի և Կաթողիկոսական դամբարանի կառուցումը: Բացի այդ, Հին Վեհարանը վերանորոգվել է ՀԲԸՄ նախագահ Պերճ և Վերա Սեդրակյանների հովանավորությամբ 2014թ.:

Հայոց ցեղասպանության 80-ամյակի առիթով, Հայաստանի նախագահ Լևոն Տեր-Պետրոսյանի հրամանագրով ստեղծվեց Հայոց ցեղասպանության թանգարանը։ Առաջին գլխավոր ցուցահանդեսը բացվել է 1995 թ. սեպտեմբերի 29-ին։ Թանգարանի շենքը կառուցվել է պետական ​​միջոցներով ու ՀԲԸՄ-ի և «Հայաստան» համահայկական հիմնադրամի համաֆինանսավորմամբ՝ խորհրդանշելով Սփյուռք-պետություն համագործակցությունը:

Ինչպես նախկինում, ՀԲԸՄ-ն կենտրոնանում է առողջապահական նախաձեռնությունների վրա: 1988-ի երկրաշարժին հաջորդած տարիներին, ՀԲԸՄ-ն բժշկական սարքավորումներ և շարունակական օգնություններ է տրամադրել իր մասնաճյուղերի ջանքերի շներհիվ՝ արտասահմանյան հիվանդանոցներում վիրահատություններ ու վերականգնողական բուժում ապահովելով բուժառուներին:

ՀԲԸՄ-ն ոչ միայն կենտրոնանում է շտապ օգնության վրա, այլ ֆինանսավորում է կենսական հաստատությունների ստեղծումը՝ ինչպես պլաստիկ և վերականգնողական վիրաբուժության կենտրոնները Էրեբունի և Երևանի Միքայելյան հիվանդանոցներում 1992 և 1993 թթ.: Մի քանի տարի անց հիմնադրվեց Երևանի պետական ​​բժշկական համալսարանի Գերձայնային կենտրոնը 1996 թ.: Հայաստան բերվեցին նորագույն տեխնոլոգիաներ ու վերապատրաստվեցին հարյուրավոր բժիշկներ: ՀԲԸՄ-ն աջակցեց նաև Սուրբ Ներսես հիվանդանոցի հիմնադրմանը Մայր Աթոռ Սուրբ Էջմիածնի հետ 2001թ.-ին, որն այժմ հայտնի է որպես Իզմիրլյան հիվանդանոց:

ՀԲԸՄ-ն շարունակում է բժշկական սարքավորումներ և օգնություն տրամադրել Հայաստանում և Արցախում։ Կարդացե՛ք ավելին մեր բժշկական աջակցության մասին:

1994-ի զինադադարից ի վեր կենսական աջակցություն ցուցաբերելով Արցախի Հանրապետության վերականգնմանը, մեկ տասնամյակ անց ՀԲԸՄ-ն սկսեց ավելի երկարաժամկետ ներդրումներ կատարել տեղում: 2004-ին, նախագահ Պերճ Սեդրակյանի ղեկավարությամբ, ՀԲԸՄ-ն գլխավորեց միջազգային ջանքերը՝ հույս և զարգացում բերելու առավել տուժած համայնքներին: Այդ նախաձեռնության շնորհիվ Հադրութի շրջանի Նորաշեն, Փարեշեն և Ջրակն գյուղերում կառուցվեցին 35 տներ, բժշկական կենտրոն, դպրոց ու մանկապարտեզ: 2006 թ. հարյուրավոր աշակերտների համար բացվել է նաև Ստեփանակերտի թիվ 7 դպրոցը։ Հինգ տարի անց ՀԲԸՄ-ն համագործակցեց «Ֆրութֆուլ Արմենիա» հիմնադրամի հետ՝ «Նոր ուսումնական ռազմավարություն» ծրագրի շրջանակներում Արցախի յուրաքանչյուր դպրոցական երեխայի հատկացնելով մեկ նոութբուք:

ՀԲԸՄ-ի ֆինանսավորմամբ 2004 թ. ստեղծվել է Արցախի կամերային նվագախումբը: Այսօր այսօր էլ շարունակում է աշխուժացնել մշակութային կյանքն ու տարածում դասական երաժշտությունը:

Շարունակելով Հայաստանի մշակութային կարևոր կենտրոնների վերակառուցման գործը, ՀԲԸՄ-ն ու նրա բարերարները զգալի ներդրումներ կատարեցին մի շարք ծրագրերում: 1988-ի երկրաշարժից հետո Գյումրու արվեստների ակադեմիայի վերակառուցումից (1994թ.), Նուբարաշենում մարզամշակութային կենտրոնի կառուցումից (2008թ.) մինչև ՀՀ ԳԱԱ գրադարանի վերանորոգում (2008թ.) ծրագրերը բազմազան էին և բովանդակալից՝ անկախ Հայաստանի նոր սերնդի համար ապահովելով արվեստի, սպորտի և հանգստի հասանելիություն: Հատուկ ներդրում է արվել նաև Բենիամին Ժամկոչյանի անվան դպրոցին՝ սպորտային գույք, համակարգիչներ ու այլ սարքավորումներ ձեռք բերելու համար (2008թ.), ինչպես նաև շարունակական աջակցություն է ցուցաբերվել Մեղրու մանկապարտեզին (2002-2007թթ.):

2009 թ. հատկացումներ են արվել Հայաստանի գրական ոլորտի զարգացման ուղղությամբ՝ հիմնելով Հայաստանի գրողների միության «Լևոն Զավեն Սյուրմելյան» տպարանը։ Այս ընթացքում ՀԲԸՄ-ն հովանավորել է նաև բազմաթիվ հրատարակություններ։

 1999թ. ՀԲԸՄ-ն ԱՄՆ կառավարության և ամերիկահայ բարերարների աջակցությամբ Երևանի Ալեք Մանուկյան փողոցում կառուցեց Հայաստանի ամերիկյան համալսարանի բիզնես կենտրոնը։ ՀԲԸՄ-ի հայաստանյան ներկայացուցչությունն այս շենքում գործեց մինչև 2015թ.:

2009 թ. Հայկական վիրտուալ քոլեջի՝ աշխարհում առաջին առցանց հայկական դպրոցի մեկնարկով, ՀԲԸՄ-ն սկիզբ դրեց տեխնոլոգիայի միջոցով հայկական մշակույթի, լեզվի և պատմության հասանելիության վերաիմաստավորման դարաշրջանին: Լեզուների ուսուցման ու մշակութային զարգացման համար հարմարեցված ինտերակտիվ հավելվածներն ու էլեկտրոնային գրքերը աննախադեպ ներգրավվածություն ապահովեցին հայագիտության մեջ: ՀԲԸՄ WebTalks-ը ստեղծվել է ավելի լայն թեմաներով ներգրավվածությունն հեշտացնելու նպատակով: Այս ծրագիրը հուսալի հետազոտությունների համար հարուստ շտեմարան է իր առցանց տեսանյութերի շարքով, որտեղ մտքի առաջնորդներն ու աշխուժ մտածողներն ամբողջ աշխարհից կիսում են իրենց փորձը:

2019 թ. ՀԲԸՄ-ն ևս մեկ անգամ հեղափոխեց հասանելիությունը՝ փորձարկելով ՀԲԸՄ ATLAS-ը՝ էլեկտրոնային ուսումնական ռեսուրսների եզակի կենտրոնը, որը կազմակերպում է հայկական ժառանգությունը ողջ աշխարհի հայերին և ոչ հայերին քարոզելու հարթակ: Ունենալով վիրտուալ ներկայություն աշխարհի ավելի քան 100 երկրներում՝ ՀԲԸՄ-ն շարունակում է վերաիմաստավորել համաշխարհային համայնքները՝ կրթական ռեսուրսներ տրամադրելով հայագիտությամբ հետաքրքրվողներին:

14 տարի առաջ Երևանի պետական ​​բժշկական համալսարանում ՀԲԸՄ-ն հիմնեց Գերձայնային ախտորոշման կենտրոն՝ գերժամանակակից սարքավորումներով ու վերապատրաստված բժիշկներով: ՀԲԸՄ-ն, Նազարյան ընտանիքի աջակցությամբ, հիմնեց ԵՊԲՀ-ի «Լևոն և Կլաուդիա Նազարյան ճատագայթային ախտորոշման կենտրոնը», որտեղ բուժվել են հազարավոր բուժառուներ: Կենտրոնը հիմնականում համագործակցում է ԱՄՆ Ֆիլադելֆիայի Ջեֆերսոնի անվան հիվանդանոցի հետ:

Իմացեք ավելին «Լևոն և Կլաուդիա Նազարյան գերձայնային կենտրոն» ի մասին:

Հենվելով երկարամյա աջակիցների ցանցի վրա՝ ՀԲԸՄ-ն 2012 թ. հիմնադրեց Սիրիահայերի Մարդասիրական օգնության հիմնադրամը: ՀԲԸՄ-ն նվիրահավաքների միջոցով հանգանակեց 5 միլիոն դոլար: Կարիքավորներին բաժանվեցին 170,000 պարենային զամբյուղներ, տրամադրվեցին շտապ բժշկական ծառայություններ ավելի քան 15,000 շահառուի,  ֆինանսավորվեցին շուրջ 1,000 վիրահատություններ: ՀԲԸՄ-ն Հայաստանում ձևավորեց հայրենադարձության զգալի ծրագրեր՝ երկարաժամկետ աջակցության, առողջապահության, կրթության և սոցիալական ծառայությունների ոլորտներում, համագործակցելով «Սիրիահայերի հիմնախնդիրները համակարգող կենտրոն» ՀԿ-ի հետ: 2016-ին բացվեց ՀԲԸՄ «Կլաուդիա Նազարյան բժշկական կենտրոնը», որը բժշկական խորհրդատվական ծառայություններ է մատուցում սիրիահայերին: ՀԲԸՄ-ն Արցախում գտնվող սիրիահայերի համար իրակացրեց գյուղատնտեսական ծրագրեր:

2015 թ. համայն հայությունը նշեց Հայոց ցեղասպանության 100-ամյակը: Կազմակերպվեցին տարբեր միջոցառումներ, հանրահավաքներ և գիտաժողովներ։ Հենց նույն տարում ՀԲԸՄ-ն հայրենիքում կազմակերպած բազմաթիվ խոշոր միջոցառումներով ցույց տվեց հայ ժողովրդի ոգին և տոկունությունը:

 ՀԲԸՄ-ը բացեց իր գրասենյակը սեփական նորակառույց շենքում: Երևանի Մելիք-Ադամյան փողոցում տեղակայված 6 հարկանի շենքը միաձուլում է արդիական և պատմական ճարտարապետությունը որն հագեցած է էկոլոգիապես մաքուր տարրերով: Այս շենքի բացմանը նախորդել էր «Վահե Կարապետյան» կենտրոնի բացումը: Երկու կենտրոններն իրենց մնայուն ֆիզիկական հետքն են թողնում միության  լայն գործունեությունների համար:

Բացի այդ, ՀԲԸՄ-ն հայտարարեց ԹՈՒՄՈ ստեղծարար տեխնոլոգիաների կենտրոնի հետ իր լայն համագործակցության մասին, որի արդյունքում ԹՈՒՄՈ կենտրոններ բացվեցին Ստեփանակերտում և Գյումրիում:

Հայաստանի և Արցախի մարդկային կապիտալի ներուժի խրախուսման նպատակով, ՀԲԸՄ-ն մեկնարկել է տարբեր սոցիալ-տնտեսական ծրագրեր, որոնք ուղղված են տեղաբնակների կարողությունների հզորացմանը՝ ի նպաստ երկրի զարգացմանը: Այդ ծրագրերի թվում են մենթորության «Կին ձեռներեցներ» ծրագիրը, ազատ առաջնորդության և ձեռներեցության դասընթացը, որը նպատակաուղղված է կանանց ակտիվության բարձրացմանը, ինչպես նաև «Հուսու դաշտեր» և «Ձիթենու այգիներ» հողագործների աջակցման  ծրագրերը, որոնք  խրախուսում են  քաղաքացիական կյանքի մասնակցությունը:

Այս ջանքերն ընդարձակվեցին՝ ներառելով ՀԲԸՄ «Կին ծրագրավորողներ» ծրագիրը 2020 թ. և ավելացրեցին սփյուռքի հետ կապը ՀԲԸՄ «Անի» և ՀԲԸՄ «Բիզնես մենթորներ» 2021 թ. ծրագրերի միջոցով: ՀԲԸՄ-ն նաև վերահաստատեց իր դիրքը որպես առանցքային գործընկեր միջազգային կազմակերպությունների համար, որոնք աշխատում են Եվրոպական միության, ԱՄՆ ՄԶԳ-ի և այլոց հետ՝ սոցիալ-տնտեսական զարգացման ծրագրեր իրականացնելու Հայաստանի բնակչության համար:

Համավարակի պատճառով կաթվածահար եղած Հայաստանն ու Արցախը 2020 թ. սեպտեմբերին անակնկալի մատնվեցին սանձազերծված պատերազմից, որը ծանր հետևանքներ ունեցավ: ՀԲԸՄ-ն օգնության և ընթացիկ ծրագրերի համար հանգանակեց ավելի քան 10 միլիոն ԱՄՆ դոլար: Համավարակի հետևանքների հաղթահարման և փախստականների օգնության տրամադրման ծրագրերի համար ՀԲԸՄ-ն աշխատեց առանցքային գործընկերների հետ, ինչպիսիք են Պարենի համաշխարհային ծրագիրը, UCLA բժշկական կենտրոնը, Եվրոպական միությունն ու բազմաթիվ կազմակերպություններ: Հաջորդ տարում արդեն ՀԲԸՄ կանանց հզորացման ծրագրերը աճ գրանցեցին, վերականգնվեցին երիտասարդական ծրագրերը: ՀԲԸՄ-ն մեկնարկեց նաև «Նաիրի» ամառային ճամբարը՝ նախատեսված Արցախյան պատերազմում իրենց սիրելիներին կորցրած երիտասարդների համար:

Հետպատերազմյան ջանքերը նաև սկիզբ դրեցին սփյուռքահայ կամավորության վերածննդին՝ Armenie Terre de Vie և «Հայերը հայերի համար» ծրագրերի միջոցով: Դա իսկական վկայություն էր ՀԲԸՄ կամավորների, անձնակազմի և աջակիցների հանձնառության, ովքեր շարունակում են միասին աշխատել ի խնդիր հայության ապագայի կերտմանը: